Linux ta un sistema operativo "open source" ku ta basa riba Unix (Unix ta un sistema operativo biue ku nos no ta tende di dje mas). 




Debí ku Linux ta open source tin hopi programmers rònt mundu ku tin e tempu i pashon pa habri i  wak e source code aki i modifiká esaki na nan propio manera, i esaki nos ta jama "distribution" P.E. un distribution basta konosí ta Ubuntu of Kali Linux. Asina nos por sigui menshoná un listá masha largu di distributions. 





Kada distribution tin nan mes kernel, supporting system software and library (library nos por mire komo e app/software store pa e sistema) anto plus nan propio configuration files.




Ban focus untiki riba e palabra "Kernel" ku ta un programa low-level ku ta funshoná komo un brùg entre e usario i e kòmpiuter su resources (kapasidat di hardware) e kernel ta handel kon e Linux distribution ta husa e memoria (RAM) kon e HID (human interfence device) ku ta simplemente bo mouse i keyboard of Webcam ta interaktua ku e sistema. E kernel aki su vershon ta keda kambia/update  konstante mente, ta keda na kada distribution kon lihé esaki ta wordu di update. 




Dikon Linux ta asina popular? Simplemente paso e ta open source! No tin ningun kosto adistional pa download i instalá esaki riba bo sistema deseá. Open source a bira hopi popular pa webservers p.e. WordPress ta un plataforma open source. 





PERO! Usario nan ku ke download e source code pa modifiká esaki mester paga tinu riba e software license (lisensia) pa nan sa kon nan mag di modifiká esaki of kon nan mag di publiká esaki despues, dus tin algun regla chikí pa para ketu na dje. 


Un par di e lisensia nan aki ta ; 


  • GNU General Public License 
  • Apache License 
  • MIT License


 Pero e regla nan aki ta mas importante pa e programmer's nan i no nos ku ta besig ta siña tokante Linux awoki.


Hopi di e Linux distributions nan aki ta ofresé un GUI (Graphical User Interface)




 dus manera riba Windows of macOS bo tin bo Taskbar, windows, kaminda pa klik ku bo mouse pa habri of sera e window, un start menu pa klik i mira tur bo apps ku bo tin instalá.







Tin Linux distributions ku ta focus pa wòrdu husa komo un server (un server ta simplemente un computer ku ta sende 24/7 pa duna un of mas servisio ku esaki a wòrdu konfigura pa duna) e distributions nan aki NO tin un GUI, usario lo mester husa e CLI (command line interface) pa por atendé ku e server aki. 




Awor aki bo lo ta puntra bo mes, pakiko lo mi ke husa Linux? E kontesta ta fásil i simpel! Kada website ku bo ta besig ta subi, of un youtube video ku bo ta besig ta wak, e chèns ta grandi ku nan ta besig ta husa un Linux web server, i sí bo lo ke pasa examen un dia di P.E. CompTIA A+ lo bo mester sa sikiera e komandonan básiko pa por husa den e CLI di Linux. Dus sí bo ke jega lue den e mundu di ICT internashonal bo lo mester por sa sikiera e funshon nan básiko di Linux CLI.


Un Linux distribution ku ta fásil pa usa ta Ubuntu, nos por download esaki riba nan site mes www.ubuntu.com i skohe "Ubuntu Desktop" i skohe Ubuntu 20.04.3 LTS (LTS ta nifiká ku e vershon aki lo wòrdu di update i mantené pa sigur 5 aña). Klik na e download link na koló berde i e .iso/image file lo kumisa download. 









Den un otro artíkulo lo mi bai demostrá kon pa instalá e Linux distributions nan aki. 





Mi ta spera ku bo a siña i kompronde untiki tokante Linux, i porta bo ta ansioso pa download esaki i tèst e, keda pendiente pa mi siguiente artíkulo nan ku lo publiká!